Obezite Nedir?
Bilindiği üzere beslenme; anne
karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez
bir ihtiyacıdır. İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun
süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerini yeterli ve dengeli miktarda
alıp vücutta kullanabilmesidir. Karın doyurmak, açlığı bastırmak, canının
çektiği şeyleri yemek veya içmek değildir.
Günlük yaşamda bireylerin (gebe,
emzikli, bebek, okul çocuğu, genç, yaşlı, işçi, sporcu, kalp-damar, şeker, yüksek
tansiyon hastalığı, solunum yolu bozuklukları vb.) yaşa, cinsiyete, yaptığı
işe, genetik ve fizyolojik özelliklerine ve hastalık durumuna göre değişen
günlük enerjiye ihtiyacı vardır.Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için, alınan
enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerekmektedir.
Yetişkin erkeklerde vücut
ağırlığının %15-18'i, kadınlarda ise %20-25'ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu
oranın erkeklerde %25, kadınlarda ise %30'un üstüne çıkması obeziteyi
oluşturmaktadır.
Anlaşılacağı üzere obezite; besinlerle
alınan enerjinin (kalori) harcanan enerjiden fazla olması ve fazla enerjinin
vücutta yağ olarak depolanması (%20 veya daha fazla) sonucu ortaya çıkan, yaşam
kalitesini ve süresini olumsuz yönde etkileyen bir hastalık olarak kabul
edilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)
tarafından da obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi
olarak tanımlanmıştır.
Obezite risk faktörleri
nelerdir?
Yeme Alışkanlığı: Çok yemek,
fast-food yemekler, yağlı, kızartmalı, soslu yemekler, cips, çekirdek gibi
çerezler ve tatlılar.
Hareketsiz Yaşam: Normal kalori alınsa dahi bu kaloriler yakılmazsa
şişmanlık oluşur. Günde 5 saat veya daha fazla TV seyredenlerde obezite gelişme
riski günde 2 saat veya altında seyredenlere oranla 5 kat daha fazladır.
Genetik:
Eğer kilo problemleri olan bir aileden geliyorsanız sizin de kilolu olma
ihtimaliniz %25-30 daha fazladır.
Obezitenin neden olduğu sağlık
sorunları
Obeziteye karşı önlem alınmazsa kişi çeşitli sağlık sorunları da yaşayacaktır.
Bunlar:
• Kalp krizi riski ve koroner arter hastalığı
• Ağır uyku apneleri ve çeşitli solunum problemleri
• İnme riskine bağlı olarak felç geçirme
• Şeker hastalığı
• Yüksek tansiyon
• Damar tıkanıklıkları
• Karaciğer yağlanması
• Karın yağları yüksekliği ( trigliserit ve kollesterol )
• Cinsel fonksiyon bozuklukları
Obezite den korunma yolları
- Obezite den
korunmak için besin miktarına, tüketim sıklığına ve barındırdığı kaloriye
dikkat edilmelidir.
-Aşırı yağlı, şekerli ve tuzlu besinlerden kaçınılmalıdır.
-Doğal ve taze besinler tercih edilmelidir.
-Kızartma, kavurma yerine haşlama, ızgara gibi pişirme
yöntemleri tercih edilmelidir.
-Meyve ve sebzeler mevsiminde bol su ile yıkandıktan sonra, mümkünse kabuğuyla
tüketilmelidir.
-İçecek olarak taze sıkılmış meyve suyu, süt ve ayran gibi
içecekler tercih edilmelidir.
-Haftada en az 2 kez (ızgara) balık tüketilmelidir.
-Beyaz ekmek yerine tam buğday unundan mayalandırılarak
yapılan ekmek tercih edilmelidir.
-Düzenli olarak egzersiz yapmak, asla unutulmamalıdır.
-Dikkat edilmesi gereken en önemli unsur ise bol miktarda su
tüketimidir.
Dr.
Engin PEHLİVAN
İl Sağlık Müdürü