1-31 Mart Dünya Kolorektal Kanser
Farkındalık Ayı
Kolon kanseri; sinsice ilerleyerek erken
dönemde hiçbir belirti vermeyen, buna karşın polip halinde iken tespit
edildiğinde önlenebilen bir kanser türüdür. Bu sebeple toplumun kolon kanseri
konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla 2000 yılından beri her yıl 1-31 Mart Kolon
Kanseri Farkındalık Ayı olarak kutlanmaktadır.
Sindirim sisteminde
incebağırsaktan sonra gelen yaklaşık 1,5-2 metre uzunluğundaki kısım kolon yani
kalın bağırsaktır. Mide ve ince bağırsaktan geçtikten sonra kısmen sindirilen
gıdalar kolona gelir. Kolon su ve minerali besinden ayırarak geri kalan kısmı
anüsten atmak üzere depolama görevi görmektedir.
Kolorektal kanserler hem
kadınlarda hem de erkeklerde kanserler içerisinde ölüm nedeni olarak üçüncü
sırada yer almaktadır. Erkeklerde yüz binde 22,8 ve kadınlarda ise yüz binde
13,8 sıklığında görülmektedir.
Risk Faktörleri
Kolorektal
kanserin kesin sebebi bilinmemekte olup en bilinen risk faktörleri şunlardır;
*
50 yaş ve üzeri olmak
*
Aşırı kilolu veya obez olmak
*
Fiziksel olarak aktif olmamak
*
Fazla miktarda işlenmiş gıda veya kırmızı et tüketimi
*
Sebze ve meyve gibi lifli gıdalardan fakir beslenme
*
Alkol Kullanımı
*
Sigara
*Ülseratif Kolit veya
Crohn Hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıkları olması
*Kolonda
polip tespit edilmiş olması
*
Ailede benzer kanser öyküsü bulunması
*Genetik bozukluklar.
Bazı genlerdeki değişiklikler kanser riskini arttırmaktadır.
Genellikle erken evrede belirti vermediği için başka
hastalıklara bağlanabilir. Bu nedenle kişilere birkaç haftadan uzun süren
sindirim sorunları ile ilgili belirti ve bulgularda mutlaka bir hekime
başvurmalarını öneriyoruz.
Kalın
bağırsak kanserlerinden korunmada tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı
bazı basamaklar da mevcuttur. Örneğin
*fiziksel
egzersiz,
*aşırı
kilolardan kurtulmak,
*sigara
ve alkol kullanmamak,
*yüksek
lifli, düşük yağ içerikli gıdaları tüketmek bunlardan birkaçıdır.
Belirtiler
Kolorektal
kanserlerde en sık görülen belirtiler şunlardır;
*
Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi
ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
*
Bağırsakta tam boşalmama hissi
*
Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma
*
Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
*
Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
*
Sürekli yorgunluk
Tanı
Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon
kanserleri de iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu nedenle amaç, daha
kanserde belirti yokken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden
önce bir kişinin kanser için taranması poliplerin ve kanserin erken
tanınmasında ve tedavisinde yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp
çıkartılması, kolorektal kanseri önleyebilir. Erken tanı konulduğunda,
kolorektal kanserin tedavisi daha etkin olmaktadır. Bu nedenle, 50 yaş
üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser için artmış riski olan kişiler
daha erken tarama programına alınmalıdır.
Taramada
ülkemizde “gaytada gizli kan testi”
uygulanmakta ve bu testi 50-70 yaş
arasındaki herkesin 2 yılda bir yaptırması önerilmektedir.
Dışkıda gizli kan saptanıp kolonoskopi yapılan
kişilerde henüz kanserleşmemiş polip halindeki tümörler tespit edilerek kanser
gelişmesi önlenebildiği gibi kanser gelişmiş olan olgularda da erken teşhis ile
ölüm oranları azaltılmaktadır.
Ülkemizde de KETEM’lerde 50-70 yaş arasında
kadın ve erkek nüfusa; kalın bağırsak kanseri taraması gaitada gizli kan kiti
yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde 2 yılda bir yapılmaktadır. 50
yaşından sonra her 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir.
Gümüşhane Toplum Sağlığı Merkezi bünyesinde olan KETEM( Kanser Erken Teşhis ve
Tarama Merkezi) lerde kolon kanseri taramasına ek olarak
*40-69
yaş aralığındaki kadınlara meme kanseri taraması
*30-65
yaş aralığındaki kadınlara rahim ağzı(serviks) kanseri taraması ÜCRETSİZ
olarak yapılmaktadır.
1-31
Mart farkındalık ayında merkezimizde KETEM bünyesinde çeşitli etkinlikler
düzenlenmeye başlanmıştır. ‘KANSERDEN
KORKMA,
GEÇKALMAKTAN KORK’
temasıyla düzenlediğimiz programlarda 50-70 yaş aralığındaki tüm vatandaşlarımızın
GGT (gaitada gizli kan testi) ile taranmasını ve yapılacak eğitimlerle
bilinçlenmesini hedeflemekteyiz.
Tüm
halkımızı bilinçlenmesi ve taramalarını yaptırması için düzenlenecek etkinliklere
ve KETEM e davet ediyoruz.
Erken
teşhis, hastalık ilerlemeden önlem almanızı sağlar. Şikayettir geçer gider demeyin… Önleminizi
alın, kanserden korunun.
KETEM
SORUMLU HEKİMİ
DR.ELİF ŞÜHEDA
BALTACI
Not: 26 Mart 2018 Pazartesi Günü Merkez Toplum Sağlığı Merkezinde stant kurularak tarama yapılacaktır.