1-31 Mart Dünya Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı

   Kolon kanseri; sinsice ilerleyerek erken dönemde hiçbir belirti vermeyen, buna karşın polip halinde iken tespit edildiğinde önlenebilen bir kanser türüdür. Bu sebeple toplumun kolon kanseri konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla 2000 yılından beri her yıl 1-31 Mart Kolon Kanseri Farkındalık Ayı olarak kutlanmaktadır.

   Sindirim sisteminde incebağırsaktan sonra gelen yaklaşık 1,5-2 metre uzunluğundaki kısım kolon yani kalın bağırsaktır. Mide ve ince bağırsaktan geçtikten sonra kısmen sindirilen gıdalar kolona gelir. Kolon su ve minerali besinden ayırarak geri kalan kısmı anüsten atmak üzere depolama görevi görmektedir.

  Kolorektal kanserler hem kadınlarda hem de erkeklerde kanserler içerisinde ölüm nedeni olarak üçüncü sırada yer almaktadır. Erkeklerde yüz binde 22,8 ve kadınlarda ise yüz binde 13,8 sıklığında görülmektedir.

Risk Faktörleri

Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmemekte olup en bilinen risk faktörleri şunlardır;

* 50 yaş ve üzeri olmak

* Aşırı kilolu veya obez olmak

* Fiziksel olarak aktif olmamak

* Fazla miktarda işlenmiş gıda veya kırmızı et tüketimi

* Sebze ve meyve gibi lifli gıdalardan fakir beslenme

* Alkol Kullanımı

* Sigara

 *Ülseratif Kolit veya Crohn Hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıkları olması

*Kolonda polip tespit edilmiş olması

* Ailede benzer kanser öyküsü bulunması

 *Genetik bozukluklar. Bazı genlerdeki değişiklikler kanser riskini arttırmaktadır.

Genellikle erken evrede belirti vermediği için başka hastalıklara bağlanabilir. Bu nedenle kişilere birkaç haftadan uzun süren sindirim sorunları ile ilgili belirti ve bulgularda mutlaka bir hekime başvurmalarını öneriyoruz.

Kalın bağırsak kanserlerinden korunmada tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı bazı basamaklar da mevcuttur. Örneğin

*fiziksel egzersiz,

*aşırı kilolardan kurtulmak,

*sigara ve alkol kullanmamak,

*yüksek lifli, düşük yağ içerikli gıdaları tüketmek bunlardan birkaçıdır.

Belirtiler

Kolorektal kanserlerde en sık görülen belirtiler şunlardır;

* Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi

* Bağırsakta tam boşalmama hissi

* Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma

* Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti

* Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı

* Sürekli yorgunluk

Tanı

   Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu nedenle amaç, daha kanserde belirti yokken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması poliplerin ve kanserin erken tanınmasında ve tedavisinde yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp çıkartılması, kolorektal kanseri önleyebilir. Erken tanı konulduğunda, kolorektal kanserin tedavisi daha etkin olmaktadır.  Bu nedenle, 50 yaş üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser için artmış riski olan kişiler daha erken tarama programına alınmalıdır.

Taramada ülkemizde “gaytada gizli kan testi” uygulanmakta ve bu testi 50-70 yaş arasındaki herkesin 2 yılda bir yaptırması önerilmektedir.

 Dışkıda gizli kan saptanıp kolonoskopi yapılan kişilerde henüz kanserleşmemiş polip halindeki tümörler tespit edilerek kanser gelişmesi önlenebildiği gibi kanser gelişmiş olan olgularda da erken teşhis ile ölüm oranları azaltılmaktadır.

  Ülkemizde de KETEM’lerde 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa; kalın bağırsak kanseri taraması gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde 2 yılda bir yapılmaktadır. 50 yaşından sonra her 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir.

 Gümüşhane Toplum Sağlığı Merkezi  bünyesinde olan KETEM( Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi) lerde kolon kanseri taramasına ek olarak

*40-69 yaş aralığındaki kadınlara meme kanseri taraması

*30-65 yaş aralığındaki kadınlara rahim ağzı(serviks) kanseri taraması  ÜCRETSİZ  olarak yapılmaktadır.

1-31 Mart farkındalık ayında merkezimizde KETEM bünyesinde çeşitli etkinlikler düzenlenmeye başlanmıştır. ‘KANSERDEN KORKMA,

GEÇKALMAKTAN   KORK’ temasıyla düzenlediğimiz programlarda  50-70 yaş aralığındaki tüm vatandaşlarımızın GGT (gaitada gizli kan testi) ile taranmasını ve yapılacak eğitimlerle bilinçlenmesini hedeflemekteyiz.

Tüm halkımızı bilinçlenmesi ve taramalarını yaptırması için düzenlenecek etkinliklere ve KETEM e davet ediyoruz.

Erken teşhis, hastalık ilerlemeden önlem almanızı sağlar.  Şikayettir geçer gider demeyin… Önleminizi alın, kanserden korunun.

                                     KETEM SORUMLU HEKİMİ

                                     DR.ELİF ŞÜHEDA BALTACI

Not: 26 Mart 2018 Pazartesi Günü Merkez Toplum Sağlığı Merkezinde stant kurularak tarama yapılacaktır.