Tütün kullanımı, önlenebilir hastalık ve ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer almakta olup Dünya Sağlık Örgütü tarafından dünyanın şimdiye kadar karşılaştığı en büyük halk sağlığı tehditlerinden biri olarak tanımlanmaktadır.
Tüm insanların sağlığını tehdit eden en önemli etkenlerden biri sigara kullanımıdır. Önemli bir halk sağlığı sorunu olan sigara kullanımı aynı zamanda birey ve ülke ekonomisini olumsuz yönde etkileyen bir bağımlıktır. Sigaranın zararları konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak ve davranış değişikliğini sağlamak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1987 yılında 9 Şubat “Dünya Sigarayı Bırakma Günü” olarak kabul edilmiştir.
Sigara, doğum öncesi dönemden başlayarak, çocuk ve erişkinlikte ölüme kadar götüren 50’nin üzerinde sağlık sorununa yol açmaktadır. Tütün ürünü kullanımının, bağışıklık sistemine zarar verdiği, genel olarak akciğerlerinin savunma mekanizmasını bozduğu, mukus artışı nedeniyle akciğer, üst solunum yolu enfeksiyonları ve gribal enfeksiyonlara yakalanma riskini artırdığı uzun yıllardır bilinmektedir. Bilimsel çalışmalar, tütün ürünü kullanımının, Covid-19’a yakalanma riski ve Covid-19’un klinik seyrinin şiddeti ile ilişkili olduğunu kesin olarak göstermektedir. Sıklıkla tütün ürünü kullanımının bir sonucu olan KOAH, astım, kalp damar hastalıkları gibi pek çok kronik hastalık, tütün ürünü kullananlarda, kullanmayanlara göre çok daha sık görülmektedir. Bu da tütün ürünü kullananların virüse yakalanmaları halinde hastalık sürecinin uzun ve ağır seyretmesi, pinomoni ve başka komplikasyonların gelişmesi ve mortalite riskini beraberinde getirmektedir. Yapılan pek çok bilimsel çalışma bunu desteklemektedir.
Tütün ürünü kullanımını bırakmak, her zaman ve her yaşta büyük fayda sağlamaktadır. İlk sigara bırakma gününden itibaren akciğerlerde, kalpte değişim başlamakta yüksek kalp atış hızı normale dönmekte, kan basıncı düşmekte, kan dolaşımındaki karbon monoksit seviyesinin normale dönmekte ve zamanla bağışıklık sistemi güçlenmektedir. 2-12 hafta içinde dolaşım düzelmekte, akciğer kapasitesi artmakta, öksürük ve nefes darlığı şikayetler azalmaktadır. Ayrıca çevredeki bireylerin, özellikle de çocukların pasif sigara dumanından korunması için de büyük kazanç sağlanmaktadır.
Tütün bağımlılığı güçlü bir bağımlılıktır, ancak etkinliği kanıtlanmış bilimsel yöntemler ile bu bağımlılıktan kurtulmak mümkündür. Bakanlığımız tarafından tütün ürünü kullanan bireylere, bu bağımlılıktan kurtulmaları için ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla kesintisiz destek sağlanmaktadır.
ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı, 7 gün 24 saat kesintisiz ve canlı destek sağlamaktadır. Danışma Hattını arayan bireyler, yapılan motivasyonel görüşmeler ile bırakma girişiminde bulunmaları için teşvik edilmekte ve nikotin bağımlılık düzeyini belirlemek amacıyla nikotin bağımlılık testi uygulanmaktadır. Tespit edilen bağımlılık düzeyine göre; kişiye özel sigara bırakma planı yapılmakta, sigara bırakma sürecinde rehberlik edilerek, ortaya çıkabilecek nikotin yoksunluk belirtileri ile baş etmeye yönelik davranış değişiklikleri hakkında danışmanlık verilmektedir. Nikotin bağımlılık düzeyi daha yüksek olan bireyler sigara bırakma hizmeti sunan sağlık birimleri hakkında bilgilendirilerek, sigara bırakma polikliniklerine yönlendirilmektedir. Bu bireylerin randevusu da Danışma Hattı tarafından alınmaktadır.
Sigara bırakma planı yapılan bireyler onay vermeleri halinde Danışma Hattı tarafından yapılan geri dönüş aramalarıyla bir yıl boyunca takip edilmekte ve sigara bırakma sürecini sürdürmesi için desteklenmektedir. Danışma Hattı tarafından, sigara bırakma planı yapılan birey ile sisteme dâhil olmasını müteakip; bırakma planında belirlenen sigara bırakma günü başlanarak belirlenen periyod doğrultusunda 1 yıl boyunca en az 7 defa geri dönüş araması yapılarak görüşme sağlanmaktadır. Ayrıca bu süreçte ihtiyaç duyan bireyler, 7 gün 24 saat Danışma Hattını arayarak destek almaktadır. Yapılan geri dönüş aramalarında, kişilerin sigarayı bırakma durumları takip edilip sigara bırakma sürecinde yaşanan nikotin yoksunluk belirtileri veya fizyolojik zorluklarla baş etme konusunda cesaretlendirilerek motivasyonlarının artırılması sağlanmaktadır.
Bununla birlikte; ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve sigara bırakma poliklinikleri ile tam entegrasyon içinde çalışan Tütün Bağımlılığı Tedavisi İzlem Sistemi ile sigara bırakma polikliniklerine başvuran hastaların sigara bırakma süreci de takip edilebilmektedir. ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı tarafından sigara bırakma polikliniklerine başvuran hastalara yönelik yapılan geri dönüş aramalarında sigara bırakma sürecindeki bireyin durumu hakkında bilgi alınmakta, nikotin yoksunluk belirtilerine ilişkin çözüm önerileri sunulmakta ve cesaretlendirici önerilerle sigara bırakma sürecinin devamı konusunda motivasyon sağlanmaktadır.
9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Gününde sizi sigarayı bırakmaya davet ediyoruz. Ailenizi ve çocuklarınızı sevindirin, torunlarınızı görme şansınız olsun ve onlara anlatacak bir anınız olsun. Sevdiklerinize en güzel hediyeniz sigarasız sağlıklı bir hayattır. Bütün vatandaşlarımıza sigaradan arınmış mutlu ve sağlıklı bir yaşam dileriz.
GÜMÜŞHANE İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ