2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü
Birleşmiş Milletler nisan ayını “Dünya Otizm Farkındalık Ayı” 2 Nisanı ise “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan etmiştir. Bu kapsamda her yıl nisan ayında ülkemize çeşitli farkındalık faaliyetleri ile otizmin önemine dikkat çekilmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu(OSB) Nedir?
Otizm, kelime anlamı olarak “kendine dönük” demektir. Otizm Spektrum Bozuklukları; Çocukluk otizmi, yaygın gelişimsel bozukluk, atipik otizm, asperger sendromu gibi isimlendirmeleri olan hastalık grubunu oluşturur.
Otizm Spektrum Bozukluğu;
· Doğuştan gelen ya da erken çocukluk döneminde başlayan sosyal-iletişimsel alanda sınırlı ve belirgin yetersizlik,
· Tekrarlayıcı davranışlar,
· Rutine bağlılık,
· Aynılıkta ısrarcılık,
· Duyusal uyaranlara aşırı duyarlılık ya da duyarsızlık şeklinde kendini gösteren gelişimsel bir bozukluktur.
Otizm Spektrum Bozukluğunun Belirtilerini Nedir?
Otizm Spektrum Bozukluğunun belirtileri yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkmaya başladığı gelişimsel bir bozukluktur.Her çocukta farklı belirtiler gözlemlenmekle birlikte;
· Göz temasından kurmaktan kaçınırlar.
· İsmi söylendiğinde tepki vermez, duymuyormuş gibi görünürler.
· Kısıtlı jest ve mimikleri vardır.
· Yaşıtlarının oyunlarına genellikle ilgi duymazlar. Kendi kendilerine oyun oynama eğilimindedirler.
· Oyuncaklarla amacına uygun oynamazlar. Ellerine aldıkları nesnelerin bazı bölümlerini tekrar tekrar uğraşır, döndürür, koklarlar.
· Konuşmada gecikme görülür.
· Tekrarlayıcı davranışların varlığı söz konusudur. Örneğin; kendi etrafında dönme, parmak uçlarında yürüme, ellerini kanat çırpar gibi hareket ettirme gibi.
· Taklit yapmada sorunlar yaşarlar. Örneğin; el sallama, bay bay yapma, dil çıkarma gibi.
· Dönen nesnelere karşı aşırı ilgi duyarlar.
· Rutinlerinin değişmesine karşı aşırı tepkili olurlar. Örneğin yediği yemeğin değişmesi, yemeğini yediği sandalyenin değişmesi, kıyafetlerinin değişmesi gibi.
Otizmin Sebebi ve Sıklığı Nedir?
Sebebi kesin olarak bilinmemekle birlikte daha çok genetik nedenler üzerinde durulmaktadır. Aşıların otizme sebep olduğuna dair inanışlar da yanlıştır. Kız çocuklarına oranla erkek çocuklarında daha sık görülmektedir.
Çocuğunuzun Otizmli Olduğunu Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız?
Çocuğunuzda otizm belirtileri olduğundan şüpheleniyorsanız aile hekiminize başvurabilirsiniz. Aile hekiminiz çocuğunuzu Otizm Spektrum Bozukluğu(OSB) Tarama ve Takip Programı kapsamında değerlendirecek ya da en yakın çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurmanız konusunda yönlendirme yapacaktır. Kesin tanı, çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı tarafından konulacaktır.
Otizm Spektrum Bozukluğunun Tedavisi Nasıldır?
Henüz kesin bir tedavisi olmamakla birlikte erken tanı ve eğitimsel müdahaleler oldukça önemlidir. Otizmdeki temel belirtilere yönelik özel ilaç veya aşı yoktur. İlaç tedavisi çoğunlukla eşlik eden ek belirtilere yönelik yani hırçınlık, aşırı hareketlilik, dikkat dağınıklığı, depresyon, yoğun takıntılar ve tekrarlayıcı hareketler gibi başka bir psikiyatrik bozukluk olması durumlarda tedavi yöntemi olarak kullanılabilmektedir.
Otizmde en etkili tedavi yöntemi ailelerinde sürecin içinde aktif olarak yer aldığı bireye özgü eğitimdir. Eğitim; çocuğun dil gelişimi, sosyal gelişimi, özbakım becerilerini kazanması ve yaşıtlarıyla birlikte okula devam edebilmesi için gerekli olmakla birlikte, normal öğrenme yöntemlerinin, otizmli bireylere uygun olmadığı bilinmektedir. Tanı alan bireyler mutlaka yoğun, kesintisiz ve otizme özel olarak hazırlanmış eğitim programlarına dahil edilmelidir.
Erken tanı ile birlikte;
· Çocuğu uygun tedavi yaklaşımının belirlenmesi,
· Çocuğun gelişimine yönelik uygun önlemlerin alınması ve gelişiminin desteklenmesi,
· Ailenin çocukla ilgili beklentilerinin değerlendirilmesi için oldukça önemlidir.